Diëtist geeft antwoord: stopt banaan?

In de rubriek ‘diëtist geeft antwoord’, beantwoord ik een veelgestelde vraag uit mijn praktijk. Deze week de vraag:

“Stopt banaan?”

Veel mensen hebben weleens last van obstipatie (verstopping). Ook in mijn praktijk zie ik regelmatig mensen die hier last van hebben. Bij obstipatie is er veelal sprake van harde, keutelvormige ontlasting (zie type 1 van onderstaande kaart) en vaak wordt een frequentie van minder dan drie keer per week aangehouden .

(klik aan om te vergroten)

Verstopping wordt vaak veroorzaakt door verkeerde leef- en voedingsgewoonten. In de praktijk zie ik echter dat veel mensen opzoek gaan naar andere oorzaken -waaronder het eten van banaan- omdat zij er van overtuigd zijn dat zij gezond eten en voldoende voedingsvezels binnenkrijgen. Toch blijkt na een voedingsberekening bijna altijd dat dit niet het geval is.

Voedingsvezels

Voedingsvezels zitten in plantaardige voedingsmiddelen, zoals graanproducten, groenten, fruit, peulvruchten, noten en zaden. Er zijn verschillende soorten voedingsvezels. Zo zijn er vezels die afgebroken kunnen worden in de dikke darm, deze worden fermenteerbare voedingsvezels genoemd. Zij worden door bacteriën afgebroken en leveren een klein beetje energie (te weten, 2 kcal per gram). Zij houden de darminhoud zacht en soepel en bevorderen een goede doorstroom.

Vezels die niet in de dikke darm kunnen worden afgebroken, worden niet-fermenteerbare voedingsvezels genoemd. Zij leveren geen energie en verlaten het lichaam ongewijzigd. Wel hebben zij een belangrijke functie in de darm, want zij vergroten het volume van de darminhoud, wat de stoelgang bevordert.

Beide typen vezels hebben dus een positief effect op de darmwerking. Aangezien banaan rijk is aan fermenteerbare vezels, kan het eten hiervan obstipatie juist helpen voorkomen. Dat banaan ‘stopt’ is dus een fabel.

Hardnekkig fabel

Afgelopen week werd mij nog eens goed duidelijk hoe hardnekkig dit fabel is, zowel bij patiënten als bij zorgverleners. Dat is ook de aanleiding geweest voor het schrijven van dit stuk. Ik ging langs bij een meneer die net uit het ziekenhuis was gekomen i.v.m. een vernauwing in zijn darm. De dochter van meneer -die verpleegkundige is- was bij dit gesprek aanwezig en zei tegen haar vader: “hoe kom je er dan ook op om een banaan te eten?”

Ik kreeg een wat ‘eigen-schuld-dikke-bult-gevoel’ van deze opmerking en vond dat heel onterecht. Dhr. had namelijk een tumor in zijn darm die de boel grotendeels blokkeerde. Hierbij is het belangrijk dat grove vezels en ‘dradige’ producten zoals bleekselderij vermeden worden. Rustig eten en goed kauwen is ook belangrijk. Het eten van banaan is echter geen enkel probleem.

In dit soort situaties is het heel fijn dat er familie aanwezig is en dat dit direct uitgelegd kan worden. Dhr. bleek uit angst voor klachten, nauwelijks nog iets te eten en was in korte tijd heel veel afgevallen. Dit, terwijl hij nog geopereerd moest worden. Zoveel afvallen voor een operatie, geeft een extra risico op complicaties en heeft een ongunstig effect op het herstel (zie ook mijn pagina over ongewenst afvallen en ondervoeding).

Gelukkig hebben we e.e.a. goed kunnen bespreken en hebben we een plan gemaakt om dhr. weer in een goede voedingstoestand te krijgen. Dhr. is dol op banaan dus deze heeft uiteraard ook een plek gekregen binnen het dieet.

Als u meer wilt weten over de rol van voeding bij obstipatie, kan ik u als diëtist hele praktische voedingsadviezen geven. In dit advies zal speciale aandacht zijn voor uw vocht- en vezelinname, maar ook leefstijladviezen komen aan de orde.

Wilt u een afspraak maken voor een persoonlijk dieet- of voedingsadvies, dan bent u welkom in mijn diëtistenpraktijk in Hoorn, Enkhuizen, Grootebroek, Wieringerwerf of Middenmeer. Als het niet lukt naar de praktijk toe te komen, is een huisbezoek ook mogelijk.